VIỆC GIẢM 1% HbA1c GIÚP GIẢM NGUY CƠ BIẾN CHỨNG DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

Một nghiên cứu quy mô lớn của các nhà khoa học Anh trên 4585 bệnh nhân cho thấy trung bình giảm 1% HbA1c giúp giảm biến chứng do đái tháo đường [1]. Bài viết này sẽ giúp người bệnh đái tháo đường hiểu rõ hơn vai trò của chỉ số HbA1c, cũng như mối liên hệ mật thiết của việc giảm chỉ số HbA1c với giảm nguy cơ biến chứng của đái tháo đường. Từ đó, giúp người bệnh chủ động hơn trong việc kiểm soát chỉ số HbA1c hiệu quả.   

Ở người mắc đái tháo đường, chỉ số HbA1c được coi là chỉ số trung thực thể hiện đúng diễn tiến của bệnh. Trong khi các dữ liệu đường huyết khác (đường huyết lúc đói, sau ăn, ngẫu nhiên) có thể bị ảnh hưởng theo chế độ ăn gần nhất của người bệnh. Nhìn vào chỉ số HbA1c, chúng ta biết được đường huyết có được kiểm soát tốt hay không. Và việc cải thiện chỉ số HbA1c có liên quan mật thiết và tỉ lệ thuận với các nguy cơ biến chứng của đái tháo đường.

Ý nghĩa của chỉ số HbA1c ở người mắc đái tháo đường

HbA1c là ký hiệu của glycated hemoglobin, đây là một dạng của hemoglobin (Hb) có liên kết hóa học với đường glucose trong máu [2]. HbA1c tạo ra khi glucose (đường) trong cơ thể bám vào các tế bào hồng cầu. Khi lượng đường trong máu tăng, đường sẽ bám vào các tế bào hồng cầu nhiều hơn và chỉ số HbA1c tăng lên.

Các tế bào hồng cầu có đời sống khoảng 2-3 tháng, đó là lý do việc xét nghiệm chỉ số HbA1c được thực hiện khoảng 2-3 tháng một lần. Một người được chẩn đoán mắc đái tháo đường khi có chỉ số HbA1c >=6,5% [3].

Cụ thể, giá trị chỉ số HbA1c có ý nghĩa như sau:

• Chỉ số HbA1c bình thường: dưới 5,7%
• Chỉ số HbA1c ở người tiền đái tháo đường: từ 5,7% đến 6,4%
• Chỉ số HbA1c ở người bệnh đái tháo đường: từ 6,5% trở lên

Xét nghiệm HbA1c giúp bác sĩ có thể đưa ra quyết định điều trị để giúp người bệnh có thể kiểm soát tốt đường huyết giúp ngăn ngừa nguy cơ biến chứng [4]. Bằng cách này, người bệnh có thể tránh được một số biến chứng nghiêm trọng như: biến chứng tim mạch, biến chứng mắt (suy giảm thị lực) và suy thận.

Giảm 1% HbA1c giúp giảm nguy cơ biến chứng có ý nghĩa như thế nào?

Để rõ ràng hơn về mối liên hệ giữa đường huyết và nguy cơ biến chứng mạch máu ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 theo thời gian, nhóm nghiên cứu UKPDS 35 đã tiến hành một nghiên cứu lớn thực hiện tại 23 phòng khám ở Anh, Scotland và Bắc Ireland. Từ đó, nghiên cứu chứng minh rằng nguy cơ bị biến chứng do đái tháo đường liên quan chặt chẽ với tình trạng đường huyết cao trước đó ở các bệnh nhân mắc đái tháo đường type 2. Việc giảm trung bình 1% HbA1c có liên quan đến việc giảm đáng kể các nguy cơ biến chứng của đái tháo đường, cụ thể như [1]:

• Giảm 43% nguy cơ đoạn chi (cắt chi) hoặc tử vong do bệnh mạch máu ngoại biên
• Giảm 37% nguy cơ biến chứng mạch máu nhỏ (thường gặp ở tình trạng suy giảm thị lực, suy thận)
• Giảm 21% nguy cơ tử vong do đái tháo đường
• Giảm 14% nguy cơ nhồi máu cơ tim
• Giảm 12% nguy cơ đột quỵ

Bất kỳ mức giảm HbA1c nào cũng mang lại lợi ích giúp giảm các nguy cơ biến chứng, và nguy cơ sẽ thấp nhất ở người bệnh đưa được chỉ số HbA1c về ngưỡng bình thường. Nhận thức này giúp chúng ta nhìn nhận tích cực hơn về việc cần điều chỉnh chỉ số HbA1c ở người bệnh đái tháo đường [1].

Những cách để kiểm soát chỉ số HbA1c hiệu quả

Một trong những mục tiêu kiểm soát đái tháo đường là đưa chỉ số HbA1c về mức thấp hơn 7% [6]. Để đạt được mục tiêu này, người mắc đái tháo đường cần tuân thủ 3 yếu tố quan trọng mà các chuyên gia hay gọi là "kiềng ba chân" [7]. Trong đó, người mắc đái tháo đường cần lưu ý điều chỉnh lối sống tập trung vào việc xây dựng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất và sử dụng thuốc đúng hướng dẫn của bác sĩ. 

2. Tăng cường hoạt động thể chất:

Hoạt động thể chất đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý đái tháo đường và kiểm soát chỉ số HbA1c. Hoạt động thể chất thường xuyên giúp cơ thể sử dụng insulin một cách hiệu quả hơn. Khuyến nghị người bệnh dành ít nhất 150 phút mỗi tuần cho các hoạt động thể thao ở mức độ vừa phải như đi bộ, đạp xe, hoặc bơi lội. Ngoài ra, những hoạt động nhẹ nhàng như làm việc nhà, làm vườn cũng có thể góp phần cải thiện đường huyết và tăng cường sức khỏe chung [10].

3. Sử dụng thuốc đúng hướng dẫn: 

Việc tuân thủ hướng dẫn khi sử dụng thuốc là vô cùng quan trọng đối với bệnh nhân đái tháo đường. Việc sử dụng thuốc đúng cách và đều đặn sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định trong cơ thể. Khi đường huyết được kiểm soát tốt, mức HbA1c cũng sẽ được duy trì ở mức ổn định [8].

Điều này giúp giảm nguy cơ các biến chứng liên quan đến đái tháo đường và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, việc tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và sử dụng thuốc theo đúng liều lượng và thời gian quy định là một phần quan trọng trong quản lý bệnh đái tháo đường [8].

Hy vọng bài viết trên đã giúp người mắc bệnh đái tháo đường hiểu thêm về vai trò quan trọng của chỉ số HbA1c: chỉ số này không chỉ dùng để chẩn đoán bệnh mà còn là cơ sở để đưa ra các quyết định điều trị trong suốt hành trình kiểm soát bệnh đái tháo đường. Để duy trì mức HbA1c ổn định, người đái tháo đường cần tuân thủ một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất đều đặn, và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ khi cần thiết. Chỉ khi các biện pháp này được tuân thủ tốt và kết hợp với nhau, người bệnh mới có thể đạt được mục tiêu kiểm soát HbA1c, từ đó giúp giảm các nguy cơ biến chứng do đái tháo đường và cải thiện chất lượng cuộc sống của mình.